11 triệu chứng bệnh Alzheimer phổ biến bạn không thể bỏ qua

Bệnh Alzheimer là nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm trí nhớ ở người cao tuổi, ảnh hưởng rất nhiều đến tư duy, ngôn ngữ và hoạt động hàng ngày của người bệnh. Cùng tìm hiểu về các triệu chứng Alzheimer qua bài viết dưới đây nhé!

1Các triệu chứng sớm của bệnh Alzheimer

Suy giảm trí nhớ ngắn hạn

Một trong những dấu hiệu đầu tiên của bệnh Alzheimer chính là trí nhớ ngắn hạn bắt đầu “trục trặc”. Nghĩa là người bệnh thường gặp khó khăn trong việc nhớ lại những việc vừa mới xảy ra hoặc tiếp thu thông tin mới.

Suy giảm trí nhớ ngắn hạn có thể khiến người mắc bệnh Alzheimer:

• Quên các cuộc trò chuyện hoặc sự kiện gần đây: Họ không nhớ những gì vừa nói chuyện hoặc những việc vừa xảy ra cách đây không lâu.
• Lạc đường ở nơi quen thuộc: Mặc dù đã đi lại nhiều lần, họ vẫn bị lạc đường trên một con đường hoặc một địa điểm quen thuộc.
• Quên các cuộc hẹn hoặc ngày quan trọng: Việc nhớ các cuộc hẹn với bác sĩ, ngày kỷ niệm hoặc sinh nhật có thể trở nên khó khăn.
• Trở nên ngày càng thiếu ngăn nắp: Họ có thể gặp khó khăn trong việc sắp xếp đồ đạc, quản lý thời gian và thực hiện các công việc hàng ngày.

Điều này xảy ra vì một trong những vùng não đầu tiên bị tổn thương trong bệnh Alzheimer là hồi hải mã, một vùng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành trí nhớ. Người bệnh gặp khó khăn trong việc tạo ra những ký ức mới, dẫn đến việc họ thường không nhớ những gì đã xảy ra gần đây.

Nhưng trí nhớ về các sự kiện đã xảy ra từ lâu thường không bị ảnh hưởng ở giai đoạn đầu của bệnh. Nếu bạn hoặc người thân gặp phải các vấn đề về trí nhớ như trên, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và chẩn đoán kịp thời nhé.[2]

Suy giảm trí nhớ là triệu chứng thường gặp của bệnh Alzheimer

Khó khăn trong tư duy và lập luận

Một dấu hiệu sớm khác của bệnh Alzheimer là khả năng suy nghĩ và lập luận của người bệnh dần gặp vấn đề. Điều này có thể khiến họ cảm thấy bối rối trong những tình huống mà trước đây họ từng xử lý rất dễ dàng. Vậy cụ thể, khó khăn này biểu hiện ra sao?

• Khó tập trung: Người bệnh thường không thể theo kịp một cuộc trò chuyện bình thường. Ví dụ, khi nói chuyện với người thân, họ liên tục lạc đề hoặc cần sự yên tĩnh tuyệt đối mới hiểu được bạn đang nói gì.
• Khó lên kế hoạch hoặc sắp xếp công việc: Những việc quen thuộc như nấu một bữa ăn giờ đây trở nên khó khăn hơn. Họ có thể không nhớ phải làm gì trước, làm gì sau, quên bật bếp trước khi cho thức ăn vào chảo.
• Nhầm lẫn về thời gian hoặc địa điểm: Họ dễ nhầm lẫn giờ giấc trong ngày, như nghĩ buổi sáng là buổi tối, hoặc không nhận ra mình đang ở đâu, dù đó là nơi rất quen thuộc.
• Sống trong quá khứ: Người bệnh cũng có thể nghĩ rằng họ đang sống ở một thời điểm khác trong cuộc đời. Ví dụ, họ có thể nghĩ rằng mình vừa đi nghỉ ở đâu đó gần đây, trong khi thực tế chuyến đi đó đã diễn ra từ nhiều năm trước.

Những thay đổi này không chỉ gây khó khăn cho người bệnh mà còn khiến người xung quanh dễ hiểu lầm rằng họ “đãng trí” hay “lơ đễnh”. Thực chất, đây là dấu hiệu của Alzheimer mà chúng ta cần chú ý sớm.[2]

Bệnh Alzheimer khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc tư duy và lập luận

Gặp vấn đề về ngôn ngữ

Ở giai đoạn đầu của bệnh Alzheimer, người bệnh thường gặp khó khăn trong việc sử dụng ngôn ngữ và giao tiếp. Họ không còn nói chuyện trôi chảy như trước, mà thay vào đó là những khoảng lặng hoặc cách diễn đạt mơ hồ. Điều này đến từ việc họ khó tìm đúng từ để diễn tả ý mình và không tập trung tốt khi nghe người khác nói.

Cụ thể, bạn có thể nhận thấy người bệnh:

• Dùng từ chung chung: Thay vì gọi đúng tên đồ vật hay người, họ thường nói những từ như “cái đó”, “đồ kia”, hoặc “anh ấy/cô ấy” ngay cả khi trước đây họ nhớ rõ tên từng người. Ví dụ: Thay vì nói “Đưa mẹ cái muỗng”, họ có thể chỉ nói “Đưa mẹ cái đó”.
• Tạm dừng để tìm từ: Khi trò chuyện, họ hay dừng lại giữa chừng, cố nhớ từ muốn dùng nhưng không ra. Đặc biệt, những từ ít dùng hoặc phức tạp dễ làm họ “bí”. Cảm giác như từ đó đang “nằm ngay đầu lưỡi” nhưng mãi không bật ra được.

Nếu bạn nhận thấy những dấu hiệu này ở người thân, hãy thông cảm và kiên nhẫn với họ. Đồng thời, hãy khuyến khích họ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và hỗ trợ kịp thời.[2]

Người mắc Alzheimer thường gặp khó khăn trong ngôn ngữ và giao tiếp

Thay đổi tâm trạng và tính cách

Ở giai đoạn đầu, họ sẽ trở nên lo lắng, dễ cáu gắt, buồn bã hoặc sợ hãi hơn, nhiều người mất dần hứng thú với việc trò chuyện, giao tiếp xã hội và cả những hoạt động, sở thích mà họ từng yêu thích.

Họ dần thu mình lại, ít nói và ít tham gia các hoạt động tập thể, rất khó để xác định liệu những thay đổi tâm trạng này là do bệnh gây ra hay do sự thất vọng khi phải vật lộn với các công việc hàng ngày vì các triệu chứng của bệnh.

Những cảm xúc này sẽ là một thách thức lớn đối với cả người bệnh lẫn người thân của họ. Sự kiên nhẫn, thấu hiểu và hỗ trợ từ gia đình và bạn bè đóng vai trò vô cùng quan trọng trong giai đoạn này. Nếu bạn hoặc người thân của bạn đang gặp khó khăn, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ hoặc các chuyên gia y tế.[2]

Alzheimer có thể ảnh hưởng đến tính cách và hành vi của người bệnh

Gặp khó khăn trong việc nhận biết hình ảnh và không gian

Mặc dù ít phổ biến hơn ở giai đoạn đầu của bệnh Alzheimer, một số người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc đánh giá khoảng cách và nhìn rõ đường viền của các vật thể.

Ví dụ: Khi đi xuống cầu thang, họ có thể bước hụt vì không xác định được độ cao của từng bậc. Hoặc khi lái xe, việc đậu xe đúng vị trí trở thành một thử thách lớn, thậm chí họ có thể va quẹt vì không đo lường đúng khoảng cách với vật cản. Những thay đổi này xảy ra do não bộ dần mất khả năng xử lý thông tin từ mắt gửi về.

Ngoài ra, người bệnh đôi khi cảm thấy khó chịu với một số âm thanh, tiếng nhạc lớn hay tiếng ồn ào từ đám đông có thể khiến họ bứt rứt hoặc hoảng loạn. Điều này không chỉ là vấn đề về thính giác, mà còn liên quan đến cách não bộ phản ứng với môi trường xung quanh.[3]

Bệnh Alzheimer làm tăng nguy cơ vấp ngã và khó khăn trong di chuyển

Khó khăn trong việc đưa ra phán đoán và quyết định

Khi mắc bệnh Alzheimer ở giai đoạn đầu, người bệnh thường gặp khó khăn trong việc đưa ra những phán đoán và quyết định hợp lý. Những việc từng rất đơn giản giờ đây có thể khiến họ lúng túng hoặc chọn sai cách xử lý.

Ví dụ trong các tình huống xã hội, họ có thể hành động không phù hợp – như nói điều gì đó thiếu tế nhị mà trước đây họ không bao giờ làm. Họ cũng có thể mặc quần áo không đúng với thời tiết, ví dụ mặc áo ấm giữa ngày nắng nóng hoặc đi dép lê ra ngoài khi trời mưa lạnh. Những quyết định nhỏ như vậy giờ đây trở thành vấn đề lớn với họ.

Những khó khăn này không phải do người bệnh cố ý mà là do sự suy giảm chức năng nhận thức do bệnh Alzheimer gây ra. Điều quan trọng là gia đình và người thân cần thấu hiểu và hỗ trợ người bệnh trong những tình huống này.

Hãy kiên nhẫn, hướng dẫn và giúp đỡ họ đưa ra những quyết định an toàn và phù hợp. Nếu bạn lo lắng về khả năng phán đoán và quyết định của người thân, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ.[4]

Bệnh Alzheimer làm giảm khả năng đưa ra các quyết định và phán đoán hợp lý

Khó khăn trong việc hoàn thành các công việc quen thuộc

Ở giai đoạn đầu của bệnh Alzheimer, người bệnh thường gặp khó khăn khi thực hiện những công việc quen thuộc đòi hỏi làm theo từng bước. Những việc mà trước đây họ làm “nhắm mắt cũng xong” giờ đây có thể trở thành thử thách lớn.

Ví dụ: Khi nấu một bữa ăn đơn giản như chiên trứng, họ có thể quên bước đánh trứng trước hay không nhớ phải bật bếp. Chơi một trò chơi yêu thích – như đánh cờ hay xếp hình – cũng không còn dễ dàng, vì họ dễ lẫn lộn luật chơi hoặc không biết bắt đầu từ đâu.

Khi bệnh tiến triển nặng hơn, người bệnh Alzheimer có thể quên cách thực hiện các công việc cơ bản như mặc quần áo, tắm rửa và vệ sinh cá nhân. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng tự chăm sóc bản thân và khiến họ phụ thuộc nhiều hơn vào sự giúp đỡ của người khác.[4]

Người bệnh Alzheimer có thể quên cả cách mặc quần áo hay tắm rửa và cần được hỗ trợ nhiều

Liên tục lặp lại câu hỏi

Người mắc Alzheimer có thể liên tục lặp lại một từ, một câu hỏi hay một hành động. Điều này dường như giúp cho họ có được cảm giác thoải mái, an toàn và quen thuộc.

Họ cũng có thể đi tới đi lui hoặc làm lại những việc vừa mới hoàn thành. Hành vi này mặc dù không gây hại cho người bệnh nhưng có thể khiến người chăm sóc cảm thấy lo lắng và căng thẳng.

Người bệnh Alzheimer có thể liên tục lặp lại một từ, một câu hỏi

2Triệu chứng bệnh Alzheimer giai đoạn muộn

Các triệu chứng của bệnh Alzheimer sẽ trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian, thường là trong vài năm. Khi bệnh tiến triển, các vấn đề về mất trí nhớ, ngôn ngữ, khả năng lập luận và nhận thức sẽ ngày càng trầm trọng, khiến người bệnh cần sự hỗ trợ nhiều hơn trong cuộc sống hàng ngày.

Cùng với sự tiến triển của bệnh, người bệnh cũng có thể bắt đầu có những hành vi bất thường hoặc khác hẳn với tính cách trước đây. Ví dụ:

• Trở nên kích động hoặc bồn chồn: Họ có thể dễ dàng nổi cáu, khó chịu hoặc lo lắng vô cớ.
• Đi tới đi lui không yên: Họ có thể đi lại liên tục trong nhà mà không có mục đích rõ ràng.
• La hét hoặc lặp đi lặp lại cùng một câu hỏi: Sự nhầm lẫn và mất trí nhớ khiến họ liên tục hỏi đi hỏi lại những câu hỏi đã được trả lời.
• Phản ứng hung hăng: Trong một số trường hợp, người bệnh có thể trở nên hung hăng, cáu gắt và khó kiểm soát cảm xúc.
• Ảo giác hoặc hoang tưởng: Họ có thể nhìn thấy hoặc nghe thấy những điều không có thật, hoặc tin vào những điều không đúng sự thật.

Ngoài ra, người bệnh gặp nhiều khó khăn nghiêm trọng hơn:

• Khó ăn uống: Họ có thể quên cách nhai, nuốt, dẫn đến sụt cân nhanh chóng.
• Mất kiểm soát vệ sinh: Việc đi vệ sinh đúng chỗ trở thành vấn đề lớn.
• Hội chứng hoàng hôn: Vào cuối chiều hoặc đầu tối, họ thường bồn chồn, hoảng loạn hơn bình thường.
• Thay đổi giấc ngủ: Người bệnh ngủ nhiều hơn vào ban ngày, nhưng ban đêm lại khó ngủ.

Người mắc bệnh Alzheimer thường có tuổi thọ ngắn hơn so với người không mắc bệnh, vì vậy lập kế hoạch cho giai đoạn cuối đời là rất quan trọng đối với bất kỳ ai mắc bệnh lý làm giảm tuổi thọ.[2]

Các triệu chứng bệnh Alzheimer ngày càng nghiêm trọng và người bệnh cần được chăm sóc nhiều hơn

3Khi nào cần gặp bác sĩ?

Các dấu hiệu cần gặp bác sĩ

Nếu bạn cảm thấy sự suy giảm hoặc thay đổi về trí nhớ hoặc khả năng tư duy của bạn, điều này ảnh hưởng đến công việc hay các hoạt động thường ngày của bạn hãy đến gặp bác sĩ.

Khi quan sát thấy các thành viên trong gia đình có biểu hiện bất thường về trí nhớ hoặc nhận thức như quên tên người thân, khó tìm từ ngữ để gọi tên đồ vật, khó thực hiện các hoạt động bình thường hằng ngày nên lập tức liên hệ với bác sĩ.

Đến gặp bác sĩ khi thấy các biểu hiện tư duy bất thường

Nơi khám chữa bệnh Alzheimer

Nếu gặp các dấu hiệu như trên, bạn có thể đến ngay các cơ sở y tế gần nhất, các phòng khám hay bệnh viện chuyên khoa Nội, Thần kinh, Tâm thần, Lão khoa. Hoặc bất kỳ bệnh viện đa khoa nào tại địa phương để được thăm khám kịp thời.

Ngoài ra, có thể tham khảo một số bệnh viện lớn, uy tín dưới đây để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp, tránh các biến chứng đáng tiếc xảy ra:

• Tại Tp. Hồ Chí Minh: Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Đại học Y dược, Bệnh viện Nhân dân 115.
• Tại Hà Nội: Bệnh viện Lão khoa Trung ương, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Bạch Mai.

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về những triệu chứng alzheimer phổ biến giúp bạn và người thân xung quanh có thể sớm nhận biết các dấu hiệu tình trạng bệnh. Hãy chia sẻ bài viết nhiều hơn cho bạn bè và người thân cùng biết nhé!